Ένα βασικό στοιχείο για την επισκεψιμότητα μιας παραλίας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες είναι η άμμος.
Η καλή εξυπηρέτηση, τα καθαρά και πολυτελείας ενοικιαζόμενα δωμάτια, οι δρόμοι και τα εστιατόρια με υψηλής ποιότητας εδέσματα, είναι όλα δευτερευούσης σημασίας. Ήλιος, θάλασσα και άμμος είναι τα τρία σημεία αναφοράς για μια οικογένεια που θα αποφασίσει να κάνει διακοπές σε παραλία.
Το ίδιο συμβαίνει και για τον Αρίλλα. Αν εξαφανιστεί η άμμος, θα εξαφανιστεί και το χωριό μας από τους τουριστικούς χάρτες και προορισμούς.
Η Αριλιώτικη παραλία αποτελείται από πυριτική άμμο και βότσαλα που η χημική τους σύνθεση είναι οξείδια του Πυριτίου με διάφορες προσμίξεις και ανθρακικό ασβέστιο.
Κανονικά άμμος στον Αρίλλα δεν θα έπρεπε να υπάρχει διότι ο κόλπος της περιοχής μας είναι πολύ ανοιχτός. Γνωρίζουμε ότι παραλίες με ψιλή άμμο υπάρχουν σε όρμους, κόλπους και κλειστές θάλασσες, διότι δεν δημιουργούνται παράλληλα προς την ακτή θαλάσσια ρεύματα, ούτε έντονος κυματισμός.
Οι ανοιχτές ακτές, παραλία δεν έχουνε. Η ακτή του Αρίλλα δεν ανήκει σε καμιά από τις πιο πάνω κατηγορίες. Δεν είναι ούτε ανοιχτή, ούτε κλειστή. Είναι ένας πολύ ανοιχτός κόλπος που οριοθετείται από τα ακρωτήρια Κάβο Κεφάλι και Αρίλλας, εκτεθειμένος στους νότιους ανέμους της Μεσογείου και στα μεγάλα κύματα του Νοτιοδυτικού ανέμου(Πουνέντε). Το ότι είναι προσβάσιμος αυτό οφείλεται στο ποτάμι που εκβάλει στο κέντρο περίπου της παραλίας, στο νησί Γραβιά και στην κόκκινη άμμο που προέρχεται, κατά κύριο λόγω, από τη διάβρωση των αργιλοαμμωδών πετρωμάτων της ακτής.
Το ποτάμι, το χειμώνα με τις δυνατές βροχές, κατεβάζει βότσαλα, άμμο και διάφορα άλλα υλικά. Η θάλασσα τα μοίραζε, πριν φτιάξουμε το κάθετο προς την ακτή τσιμεντένιο μπλοκ, σε όλο το μήκος της παραλίας με επακόλουθο αυτά να λειτουργούν σαν δεύτερος κυματοθραύστης, ο πρώτος είναι η Γραβιά, και φρύδι προστασίας του εύκολου στη διάβρωση σαθρού πετρώματος του εδάφους της Αριλλιώτικης ακτής.
Όταν το κύμα σκάει πάνω στα βότσαλα χάνει το μεγαλύτερο μέρος της δύναμής του και δεν δημιουργεί ρεύμα επιστροφής κάθετο προς την ακτή.
Γι αυτό το ρεύμα και τα αποτελέσματά του θα αναφερθώ πιο κάτω.
Τα τελευταία τριάντα –σαράντα χρόνια οι Αριλλιώτες, ως άφρονες και χαμηλής νοημοσύνης άνθρωποι, επιτρέψαμε και άλλοτε επιδιώξαμε την μετατροπή της παραλίας μας σε νταμάρι χαλικοστρώσεων δρόμων από την Κοινότητα Μαγουλάδων και τον δήμο Εσπερίων.
Τα βότσαλα και οι κροκάλες που προστατεύανε την παραλία μας, οι περισσότερες εξαφανιστήκανε, γινήκανε δρόμοι. Η φυσική ισορροπία της Αριλλιώτικης παραλίας καταστράφηκε, διαταράχτηκε. Επακόλουθο αυτής της διαταραχής είναι η εκδίκηση της φύσης.
Ο μύθος της απελευθέρωσης του ασκού του Αιόλου δεν είναι μύθος για την παραλία μας, μα πραγματικότητα. Από επιστημονική σκοπιά η φύση ποτέ δεν εκδικείται. Απλά έχει αρχίσει την προσπάθεια να φέρει την παραλία μας σε ένα καινούργιο και διαφορετικό από το επίπεδο ισορροπίας που είχε διαμορφώσει εδώ και χιλιάδες χρόνια, αφού το παλιό εμείς το καταστρέψαμε, το διαταράξαμε, το αλλοιώσαμε. Πιο θα είναι το καινούργιο επίπεδο ισορροπίας δεν το γνωρίζουμε, ούτε τη χρονική διάρκεια του μεταβατικού σταδίου είμαστε σε θέση να υπολογίσουμε.
Η φύση δεν βιάζεται, λειτουργεί πάρα πολύ σιγά τις περισσότερες φορές. Ωστόσο, από παρατηρήσεις που έχω κάνει τα τελευταία χρόνια, με έχουν οδηγήσει σε καθόλου ενθαρρυντικά συμπεράσματα.
Όλοι νομίζω έχουμε διαπιστώσει αύξηση του ρυθμού διάβρωσης παραλίας. Τα σημεία που τα κύματα χτυπούν «ζωντανά» την ακτή από το ποτάμι έως τις Γράβες έχουν αυξηθεί και από το 2000 ο ρυθμός επιταχύνεται. Τα λίγα βότσαλα που είχαν μείνει από τη μανία της μπουλντόζας στα σημεία που το κύμα χτυπά «ζωντανά» την ακτή έχουν εξαφανιστεί. Εδώ θα κάνω μια παρένθεση για να επισημάνω ό, τι το να κάνεις μακροχρόνια πρόβλεψη σε φυσικά συστήματα όπου οι παράμετροι εξέλιξής τους είναι πολλές και δύσκολα μετρήσιμες, είναι πάρα πολύ δύσκολο έως αδύνατο όμως, οι ενδείξεις που υπάρχουν και αφορούν την εξέλιξη του φαινομένου, μπορούμε πάντοτε να τις αξιολογήσουμε, στοχεύοντας σε βραχυχρόνια πρόβλεψη.
Βασικός παράγοντας διαμόρφωσης μιας παραλίας σε ετήσια βάση είναι η διεύθυνση, ο τρόπος και ο βαθμός επηρεασμού της από τους ανέμους που πνέουν σ’ αυτήν. Οι άνεμοι που επηρεάζουν την παραλία μας κατατάσσονται σε δύο κύριες κατηγορίες. Είναι αυτοί που φέρνουν την άμμο και τα ψιλά χαλίκια και αυτοί που τα παίρνουν. Η μπουνάτσα επίσης φέρνει την άμμο προς την ακτή.
Οι άνεμοι που φυσούν από Βορειοδυτικά έως Ανατολικά φέρνουν άμμο και αυτοί που φυσούν από Νοτιοανατολικά έως Νοτιοδυτικά την παίρνουν πάλι στα βαθιά. Ενώ όμως οι νότιοι άνεμοι παίρνουν την άμμο σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, με τους βορείους, η άμμος έρχεται σαν ένα αργά κινούμενο κύμα. Είναι τα αμμώδη σαμάρια όπως τα λέμε στην τοπική διάλεκτο. Ένα κύμα άμμου που τα θαλάσσια ρεύματα σπρώχνουν προς την ακτή, από τη στιγμή που θα γίνει ορατό, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, θέλει περισσότερα εικοσιτετράωρα για να φτάσει στην ακτή από να την εγκαταλείψει, όταν αρχίσει να φυσάει Νοτιάς.
Συμπέρασμα: η άμμος εύκολα φεύγει, δύσκολα έρχεται.
Ακόμα θα πρέπει να αναφερθούμε στο τσιμεντένιο μπλοκ το οποίο κόβει τα παράλληλα ρεύματα με αποτέλεσμα να συσσωρεύεται άμμος δεξιά και αριστερά του. Θετικό γεγονός για τους λουόμενους το καλοκαίρι.
Ταυτόχρονα όμως έχει κόψει την παραλία του Αρίλλα σε δύο κομμάτια, χωρίς δυνατότητα επικοινωνίας των υλικών (άμμος και βότσαλα) της μιας πλευράς με την άλλη. Μακροχρόνια δεν γνωρίζουμε αν αυτό το μπλοκ θα επηρεάσει την παραλία μας αρνητικά ή θετικά. Οι ενδείξεις που έχουμε μέχρι τώρα, εκτός της αισθητικής, είναι θετικές
Παλιά αυτά τα αμμώδη κύματα, παράλληλα προς την ακτή, είχαν μήκος ολόκληρο το μήκος της παραλίας, από το ποτάμι έως τις Γράβες. Αν όμως παρατηρήσουμε σήμερα τα σημεία που το κύμα σκάει «ζωντανό» στο σκληρό αργιλώδες πέτρωμα της ακτής, δημιουργεί ένα ρεύμα επιστροφής κάθετο προς την παραλία, όπου μαζί του παρασέρνει άμμο και ελαφρά βότσαλα. Το σαμάρι της άμμου εκεί σπάει, και δεξιά και αριστερά ομοιάζει με σχήμα όχθης ποταμού, που το ρεύμα του τη διαβρώνει.
Είναι σχεδόν βέβαιο πως η άμμος που το ρεύμα επιστροφής παρασέρνει στα βαθειά δεν ξανά επιστρέφει στην παραλία διότι το ρεύμα επιστροφής σε αυτά τα σημεία υπάρχει σχεδόν όλο το χρόνο. Τώρα αν υπολογίσουμε ότι τα σημεία ρεύματος επιστροφής αυξάνουν σε έκταση και αριθμό, καταλήγουμε στο αποκαρδιωτικό συμπέρασμα ότι το έργο καταστροφής και αλλοίωσης της παραλίας μας τώρα το ανέλαβε η φύση. Δεν χρειάζεται άλλο τις μπουλντόζες μας και τα φορτηγά μας. Αφού εμείς αλόγιστα χαλάσαμε την ισορροπία, μετά από κάμποσες χιλιάδες χρόνια η φύση θα την ξανά βρει. Τι κάνουμε μέχρι τότε; Ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να προσαρμόζεται.
Τελειώνοντας θα πρέπει να αναφέρω ότι εδώ και χρόνια κάποιοι συγχωριανοί μας φωνάζανε να σταματήσουμε να καταστρέφουμε την παραλία μας, μα η φωνή τους ήταν «φωνή βοώντος εν τη ερήμω». Όχι μόνο δεν ακούσαμε την κραυγή αγωνίας τους μα τους ειρωνευτήκαμε και από πάνω. Και αντικαταστήσαμε τα βότσαλα με εκείνο τον πέτρινο τοίχο που κανείς δεν γνωρίζει πια θα είναι η συμπεριφορά της θάλασσας απέναντί του σε μακροχρόνια βάση.
Το συμπέρασμά μου είναι ό, τι υπάρχει η πιθανότητα να συρρικνωθεί η έκταση της αμμώδους παραλίας του Αρίλλα, από το τσιμεντένιο μπλοκ έως τις Γράβες, σε λίγα τετραγωνικά μέτρα δεξιά αυτού που ονομάζουμε λιμάνι. Αν ήταν δυνατόν τα βότσαλα που φύγανε να ξανά επιστρέψουν, αυτό Ίσως θα μπορούσε να βοηθήσει... όμως, μια τέτοια προσπάθεια και τεχνικά αδύνατη είναι και απορριπτέα μετά βδελυγμίας από τους υπέρμαχους της αλλοίωσης της παραλίας, συγχωριανούς μας.
Με τιμή
Κώστας Καλούδης-Κολιός
e-mail 2stein@otenet.gr
Κοινοποίηση: Πολιτιστική Πρωτοβουλία
Σύνδεσμο Επιχειρηματιών Αρίλλα
Σύλλογο Κομπιουτεράδων Αρίλλα